Những lý do chuyển đổi số thường thất bại. Tìm hiểu 12 nguyên nhân hay gặp

Lý do chuyển đổi số thường thất bại là vấn đề mà doanh nghiệp đều băn khoăn khi mà tới 70% doanh nghiệp gặp thất bại hoặc khó khăn khi thực thi chương trình Chuyển đổi số. Một số nguyên nhân có thể nhắc tới như:

Mục tiêu chuyển đổi số không chi tiết

Chuyển đổi số ở quy mô nhỏ và không mang lại hiệu quả

Triển khai chậm trễ so với đối thủ

Thiếu sự cam kết từ phía lãnh đạo

Cùng khám phá chi tiết 12 sai lầm cần tránh khi thực hiện chuyển đổi số trong bài viết dưới đây:

1. 12 lý do chuyển đổi số thường thất bại

Theo nghiên cứu của McKinsey, cứ 100 dự án chuyển đổi số sẽ có khoảng 70 dự án thất bại. Đây là một con số đáng báo động và cho thấy việc chuyển đổi số đang là thách thức lớn với nhiều doanh nghiệp. Dưới đây là những lý do chuyển đổi số thường thất bại mà doanh nghiệp mắc phải:

1.1. Mục tiêu chuyển đổi số không chi tiết

Mục tiêu là đích đến mà các doanh nghiệp muốn đạt được trong quá trình chuyển đổi số. Mục tiêu cần phải rõ ràng, chi tiết, đo lường được và phù hợp thực tế của doanh nghiệp. Những khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải khi đặt mục tiêu chuyển đổi số không chi tiết:

Chưa tìm hiểu kỹ lưỡng về chuyển đổi số là gì và mang lại lợi ích nào, nhờ đó doanh nghiệp không thể xác định chính xác mục tiêu chuyển đổi số.
Không biết hướng đi như thế nào và cần phải làm gì, điều này dễ dẫn đến việc thực hiện kế hoạch một cách rời rạc và kém hiệu quả.
Nếu doanh nghiệp xác định mục tiêu ngắn hạn, thì quá trình chuyển đổi số sẽ không đạt hiệu quả, bởi vì mục tiêu của quá trình này cần được xác định dựa trên tầm nhìn dài hạn.
Không thể đánh giá hiệu quả hay xác định được những việc đã làm là đúng hay sau và không biết nên điều chỉnh ra sao.

1.2. Chuyển đổi số ở quy mô nhỏ và không mang lại hiệu quả

Chuyển đổi số là quá trình thay đổi toàn diện mô hình hoạt động kinh doanh và quản trị dựa trên công nghệ số. Đây là quá trình phức tạp và đòi hỏi sự đầu tư về nhân lực, tài chính và công nghệ. Đối với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ thì quá trình này sẽ trở nên khó khăn hơn. Các lý do chuyển đổi số thường thất bại ở những doanh nghiệp có quy mô nhỏ sẽ xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng cần lưu ý các điều sau:

Doanh nghiệp có thể tận dụng những nguồn lực hỗ trợ từ các tổ chức, chính phủ hay hiệp hội doanh nghiệp,… nhằm giảm thiểu chi phí và nâng cao hiệu quả chuyển đổi số.
Tập trung vào các dự án chuyển đổi số nhỏ, có thể thực hiện trong khoảng thời gian ngắn để mang lại hiệu quả tốt nhất.
Tăng cường việc đào tạo cho nhân viên về kỹ năng cũng như kiến thức để thích ứng với sự thay đổi của chuyển đổi số.
Khuyến khích nhân viên đề xuất những ý tưởng mới lạ nhằm cải thiện quy trình hoạt động và ứng dụng công nghệ.

1.3. Khá chậm trễ so với đối thủ

Quá trình chuyển đổi số mang tính chiến lược, đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự chủ động cũng như linh hoạt trong việc nắm bắt cơ hội để thích ứng với biến động của thị trường. Tuy nhiên thực tế cho thấy rằng, đã có không ít doanh nghiệp không nắm bắt cơ hội và chậm trễ so với đối thủ. Những lý do chuyển đổi số thường thất bại có thể kể đến như:

Sự bảo thủ và ngại thay đổi là yếu tố dẫn đến sự chậm trễ trong việc nắm bắt cơ hội chuyển đổi số.
Tầm nhìn và chiến lược không rõ ràng, do đó, doanh nghiệp không thể xác định được cơ hội chuyển đổi số phù hợp.
Nếu không có đủ nguồn lực, tài chính và công nghệ sẽ dẫn đến tình trạng không thể triển khai các dự án chuyển đổi số kịp thời.

1.4. Thiếu sự cam kết từ phía lãnh đạo

Lãnh đạo đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp. Sự cam kết và tham gia tích cực của lãnh đạo là yếu tố quyết định thành công của quá trình này. Để thể hiện cam kết và lãnh đạo hiệu quả cần biết những điều sau:

Trực tiếp tham gia vào quá trình triển khai chuyển đổi số từ vấn đề xây dựng chiến lược cho đến việc đánh giá, giám sát.
Truyền cảm hứng và động lực cho toàn bộ nhân viên trong suốt quá trình chuyển đổi số.
Phân bổ đầy đủ các nguồn lực tài chính, nhân lực và công nghệ cần thiết cho quá trình chuyển đổi số.
Tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc thực hiện chuyển đổi số, bao gồm việc khuyến khích đổi mới sáng tạo và chấp nhận sự thay đổi.

1.5. Thiếu chuyên môn và kinh nghiệm về chuyển đổi số

Quá trình chuyển đổi số đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng về công nghệ, kinh doanh và quản trị. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ chưa có đội ngũ nhân viên đủ chuyên môn và kinh nghiệm về chuyển đổi số, dẫn đến nhiều khó khăn trong quá trình triển khai. Một số giải pháp cho tình trạng này bao gồm:

Tổ chức các khóa đào tạo nội bộ để nâng cao kiến thức và kỹ năng về chuyển đổi số cho nhân viên.
Gửi nhân viên tham gia các khóa đào tạo bên ngoài tại các đơn vị đào tạo chuyên nghiệp.
Hợp tác với các doanh nghiệp có kinh nghiệm trong lĩnh vực chuyển đổi số để học hỏi và chia sẻ nguồn lực.
Phát triển chương trình đào tạo trực tuyến, giúp nhân viên có thể học tập và nâng cao kỹ năng về chuyển đổi số mọi lúc, mọi nơi.
Tham gia các hội thảo và sự kiện về chuyển đổi số để cập nhật xu hướng mới và học hỏi kinh nghiệm từ các doanh nghiệp khác.
Đọc sách, báo và tạp chí về chuyển đổi số để nắm bắt những thông tin mới nhất trong lĩnh vực này.

1.6. Không có sự tham gia của nhân viên

Để đảm bảo sự thành công của quá trình chuyển đổi số, việc tham gia tích cực của toàn bộ nhân viên là rất quan trọng. Nếu cá nhân không tham gia hoặc chỉ tham gia một cách miễn cưỡng, doanh nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai và đào tạo. Ví dụ, nhân viên có thể thiếu động lực để thực hiện dự án, hoặc không đóng góp ý kiến cần thiết để điều chỉnh dự án sao cho phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.

1.7. Lựa chọn công nghệ không thực sự phù hợp

Việc lựa chọn công nghệ không phù hợp là một trong những lý do chuyển đổi số thường thất bại và không đảm bảo quá trình triển khai chiến lược thành công. Nếu doanh nghiệp chọn sai công nghệ, họ sẽ gặp nhiều khó khăn trong triển khai các dự án chuyển đổi số. Dưới đây là một số giải pháp về cách lựa chọn công nghệ phù hợp cho chuyển đổi số:

Doanh nghiệp cần xác định rõ ràng các yêu cầu về tính năng, khả năng đáp ứng và chi phí liên quan đến công nghệ.
Khám phá các công nghệ hiện có liên quan đến quản trị công việc, dự án, quy trình, nhân sự và khách hàng.
Doanh nghiệp nên so sánh các giải pháp khác nhau để tìm ra giải pháp phù hợp nhất với nhu cầu và khả năng của mình.
Tham khảo ý kiến từ các chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ và chuyển đổi số để đảm bảo lựa chọn được giải pháp phù hợp.

Ví dụ, một doanh nghiệp vừa và nhỏ quyết định áp dụng một hệ thống quản trị doanh nghiệp (ERP) mà không xem xét kỹ nhu cầu thực tế. Hệ thống ERP này quá phức tạp và tốn kém đối với doanh nghiệp nhỏ, khiến họ không thể tận dụng hết lợi ích của hệ thống, dẫn đến lãng phí tài nguyên và thời gian.

1.8. Kế hoạch chiến lược triển khai không rõ ràng

Chuyển đổi số là quá trình phức tạp và đòi hỏi sự liên kết chặt chẽ giữa các bộ phận trong doanh nghiệp. Việc có một kế hoạch triển khai rõ ràng là yếu tố quyết định đến sự thành công của quá trình này. Dưới đây là một vài ví dụ cụ thể về cách xây dựng kế hoạch triển khai chuyển đổi số:

Xác định các lĩnh vực, bộ phận, và phòng ban cần được chuyển đổi số.
Đặt ra các mục tiêu cụ thể như tăng doanh thu, lợi nhuận, hoặc nâng cao hiệu quả hoạt động.
Lập kế hoạch chi tiết với các giai đoạn và mốc thời gian cụ thể.
Đảm bảo tài chính, nhân lực và công nghệ được phân bổ hợp lý cho quá trình chuyển đổi số.
Xác định trách nhiệm cụ thể cho từng bộ phận và cá nhân trong quá trình triển khai.
Liên tục giám sát và đánh giá quá trình triển khai để đảm bảo kế hoạch được thực hiện đúng tiến độ và đạt được các mục tiêu đề ra.

1.9. Không đánh giá tối ưu của dự án

Không đánh giá được hiệu quả của dự án là một trong những lý do chuyển đổi số thường thất bại. Nếu doanh nghiệp không thiết lập các chỉ số đo lường và đánh giá cụ thể, sẽ gặp khó khăn trong việc xác định các dự án thành công và những dự án cần điều chỉnh, dẫn đến lãng phí nguồn lực và thời gian. Dưới đây là một vài ví dụ cụ thể về cách đánh giá hiệu quả của dự án chuyển đổi số:

Đo lường hiệu quả tài chính của dự án thông qua các chỉ số như doanh thu, lợi nhuận, và chi phí.
Sử dụng các chỉ số như thời gian hoàn thành công việc, chất lượng sản phẩm/dịch vụ để đánh giá hiệu quả hoạt động.
Thực hiện khảo sát và đánh giá phản hồi của khách hàng về sự thay đổi trước và sau khi thực hiện chuyển đổi số.
Khảo sát và đánh giá phản hồi của nhân viên để đo lường sự thay đổi trong văn hóa doanh nghiệp sau khi triển khai chuyển đổi số.

1.10. Bỏ qua những trải nghiệm của khách hàng

Trải nghiệm khách hàng là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của doanh nghiệp. Trong quá trình chuyển đổi số, việc nâng cao trải nghiệm khách hàng không chỉ mang lại lợi ích mà còn thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp. Khi bỏ qua trải nghiệm khách hàng là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến thất bại trong chuyển đổi số. Dưới đây là một số giải pháp cụ thể để tập trung vào trải nghiệm khách hàng trong chuyển đổi số:

Áp dụng các công cụ như phần mềm CRM, Big Data,… để thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng, giúp hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của khách hàng.
Sử dụng công nghệ để cung cấp các sản phẩm và dịch vụ được cá nhân hóa, đáp ứng nhu cầu riêng biệt của từng khách hàng.
Phát triển các trải nghiệm tương tác để khách hàng cảm thấy được kết nối và quan tâm từ phía doanh nghiệp.
Đảm bảo khách hàng có thể dễ dàng sử dụng và tiếp cận các sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp một cách thuận tiện và liền mạch.

1.11. Không chuẩn bị cho những thay đổi bất ngờ

Chuyển đổi số là quá trình thay đổi toàn diện về mô hình hoạt động và quản trị của doanh nghiệp. Quá trình này ảnh hưởng đến tất cả các bộ phận và cá nhân trong doanh nghiệp. Nếu không chuẩn bị kỹ lưỡng cho những thay đổi này, doanh nghiệp sẽ gặp nhiều rủi ro trong triển khai như:

Nếu nhân viên không chuẩn bị và sẵn sàng thay đổi, họ sẽ không tham gia tích cực vào quá trình chuyển đổi số.
Khi thiếu động lực và sự cố gắng, quá trình thay đổi diễn ra chậm chạp, khiến doanh nghiệp không thể bắt kịp với sự thay đổi của thị trường.
Nếu quá trình thay đổi không được quản lý hiệu quả, sẽ tốn kém nhiều nguồn lực và doanh nghiệp không đạt được mục tiêu chuyển đổi số.

1.12. Không thích ứng với sự thay đổi

Cuối cùng, một trong những lý do chuyển đổi số thường thất bại là thiếu khả năng thích ứng với sự thay đổi. Thị trường và công nghệ luôn biến động, do đó, doanh nghiệp cần phải linh hoạt để tồn tại và phát triển. Để khắc phục tình trạng này, doanh nghiệp cần thực hiện các giải pháp sau:

Tạo ra một môi trường văn hóa doanh nghiệp thích ứng với sự thay đổi, khuyến khích nhân viên thay đổi tư duy và hành vi để sẵn sàng đối mặt với các thay đổi.
Giúp nhân viên hiểu rõ về tầm quan trọng của việc thích ứng và cung cấp cho họ các kỹ năng cần thiết để đối phó với sự thay đổi.
Xây dựng một môi trường làm việc khuyến khích sự đổi mới, hỗ trợ nhân viên trong việc thay đổi tư duy và hành vi để dễ dàng thích ứng với các thay đổi trong doanh nghiệp.

2. Các ví dụ thất bại khi chuyển đổi số trong thực tế

Chuyển đổi số không phải lúc nào cũng thành công, bất kể quy mô đầu tư. Việc học hỏi từ thất bại là cần thiết, như Wang đã nhấn mạnh: “Một phần của kinh doanh kỹ thuật số là có rất nhiều thất bại.” Dưới đây là những ví dụ về lý do chuyển đổi số thường thất bại đáng chú ý và đã trở thành bài học kinh nghiệm cho các công ty:

Trường hợp 1: General Electric (GE)

GE thành lập GE Digital để chuyển đổi quy trình nội bộ và cung cấp giải pháp số cho khách hàng. Tuy nhiên, phạm vi quá rộng, làm quá nhiều việc cùng lúc khiến tổ chức mất tập trung, đưa ra các giải pháp không khả thi, dẫn đến kết quả thấp và sự không hài lòng của khách hàng. GE Digital cuối cùng bị bán từng phần và phần còn lại được tích hợp vào GE Power. Đến cuối năm 2022, GE tách thành ba công ty để nhắm đến các lĩnh vực hàng không vũ trụ, chăm sóc sức khỏe và năng lượng.

Trường hợp 2: Một tập đoàn dược phẩm toàn cầu

Tập đoàn này triển khai một nền tảng thống nhất cho hệ thống lâm sàng nhưng đánh giá thấp nỗ lực quản lý thay đổi, dẫn đến việc phải thực hiện lại quá trình áp dụng và trì hoãn triển khai tổng thể ba tháng. Mittal nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhận phản hồi từ người dùng ban đầu trong những sáng kiến này.

Trường hợp 3: Ford

Năm 2016, Ford tạo ra Ford Smart Mobility để chế tạo ô tô hỗ trợ kỹ thuật số và đầu tư vào các dịch vụ di chuyển mới. Đơn vị kinh doanh này báo cáo khoản lỗ khoảng 300 triệu USD vào năm 2017. Tuy nhiên, Ford đã học hỏi và trở thành người dẫn đầu trong ngành ô tô điện, với doanh thu 25,5 tỷ USD trong năm tài chính kết thúc vào tháng 6 năm 2023, tăng 9,25% so với năm trước.

Trường hợp 4: Procter & Gamble (P&G)

P&G muốn trở thành “công ty kỹ thuật số nhất hành tinh” vào năm 2012 nhưng không tập trung đầu tư vào kỹ thuật số và gặp khó khăn do nền kinh tế. Năm 2013, CEO Robert McDonald từ chức theo yêu cầu của hội đồng quản trị. Dưới sự quản lý mới, cổ phiếu của công ty tăng từ 75 USD lên 144 USD từ năm 2013 đến năm 2023.